Oława

Oława

miasto i gmina
Zamek Piastowski w Oławie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oławski
Aglomeracja	wrocławska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1234
Burmistrz	Tomasz Frischmann
Powierzchnia	27,36 km²
Wysokość	122–143 m n.p.m.
Populacja (01.01.2023) • liczba ludności • gęstość	33 153 1211,7 os./km²
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-200 do 55-203
Tablice rejestracyjne	DOA
Położenie na mapie powiatu oławskiego Oława
Położenie na mapie Polski Oława
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Oława
50°56′38″N 17°17′33″E
TERC (TERYT)	0215011
SIMC	0987259
Urząd miejski pl. Zamkowy 15 55-200 Oława
Strona internetowa
BIP

Panorama miasta z około 1737 roku

Oława (łac. Olavia, niem. Ohlau, cz. Olava) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w aglomeracji wrocławskiej, siedziba powiatu oławskiego oraz gminy wiejskiej Oława. Miasto leży nad rzekami Oławą, potocznie zwaną Oławką i Odrą, 27 km na południowy wschód od Wrocławia. Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. Oława liczyła 33 153 mieszkańców (133. miejsce w kraju). Powierzchnia wynosi 27,36 km² (206. miejsce w kraju), natomiast gęstość zaludnienia wynosi 1211,7 osób/1 km² (15. miejsce w województwie).

Położenie

Pod względem geograficznym Oława położona jest w większej części w Pradolinie Wrocławskiej, jedynie pd.-zach. fragment sięga Równiny Wrocławskiej. Pod względem administracyjnym miasto położone jest we wschodniej części województwa dolnośląskiego, w środkowej części powiatu oławskiego. Graniczy z gminą Oława oraz z gminą Jelcz-Laskowice.

Przez miasto przepływają 2 rzeki: Odra i Oława, ponadto Zielona wyznacza pd.-zach. granicę administracyjną miasta.

Od najbliższych ośrodków miejskich Oława oddalona jest (w linii prostej „ratusz-ratusz”) od:

• 26 km od Wrocławia
• 54 km od Opola
• 165 km od Poznania
• 167 km od Zielonej Góry
• 225 km od Pragi
• 295 km od Warszawy
• 321 km od Berlina

Nazwa

Oława wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie.

Nazwa miasta wywodzi się z rdzenia słowotwórczego el-, ol- który na ziemiach polskich przybrał postać oła-, oznaczającego „wodę”. Skojarzenie z wodą nawiązuje do położenia osady pomiędzy dwiema rzekami: Odrą i Oławą, które zbliżają się do siebie, lecz łączą dopiero w odległym o 27 km Wrocławiu. Położenie miasta między rzekami, rozlewiskami i borami, a równocześnie w miejscu przeprawy przez Odrę sprzyjało powstaniu targowej osady ślężańskiej, a później grodu.

Miejscowość została wymieniona w staropolskiej, zlatynizowanej formie Oleva w łacińskim dokumencie wydanym 12 sierpnia 1201 roku przez kancelarię papieża Innocentego III w Segni. W spisanym po łacinie dokumencie Henryka I Brodatego z 1214 roku miasto wymienione jest pod nazwą Olaua we fragmencie Olauam et Odriczam. W łacińskim dokumencie wydanym we Wrocławiu w 1269 roku, który sygnował książę śląski Władysław wrocławski, miejscowość wymieniona jest pod dwiema nazwami: Olawa oraz Olauia.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Olavia. Miejscowość wymieniona została w łacińskim dokumencie z 1310 roku, gdzie miasto zanotowano jako „civitati Olavia versus Nyzam”

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel wymienił miejscowość w swoim łacińskim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając dwie nazwy Olavia oraz Olaw.

Jeszcze w 1750 roku nazwa „Olawa” wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska.

Nazwę Oława w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa.

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946

Historia

W X wieku w okolicy przebywał najprawdopodobniej benedyktyński pustelnik, Andrzej Świerad. Gród i osada targowa powstałe przy zbiegu rzek Odry i Oławy istniały od XII wieku. Po raz pierwszy notowana pod nazwą Olewa w 1149 roku jako darowizna Piotra Włostowica na rzecz opactwa na Ołbinie. W 1206 r. Henryk I Brodaty zamienił swoje ziemie w okolicach Psiego Pola na Oławę. Lokowana na prawie średzkim w 1234 roku. Zasiedlana przez tkaczy walońskich, których dziedzictwem jest herb miasta przedstawiający białego, galijskiego koguta w czerwonym polu.

Zniszczona w czasie najazdu mongolskiego w 1241 roku, zaczęła się mimo to dynamicznie rozwijać. Działała tu mennica wypuszczająca brakteaty z wizerunkiem herbowego koguta. W 1282 roku książę Henryk IV Probus nadał przywilej budowy 12 kramów sukienniczych oraz korzystania z łąk, wód i roli. W 1310 roku miasto otrzymało od Bolesława Rozrzutnego prawo przymusu drożnego, a od 1317 roku burmistrza i radę. W 1329 roku Oława przeszła wraz z księstwem legnicko-brzeskim pod zwierzchnictwo króla Czech.

Zdobyta przy pomocy ludności przez husytów w 1429 roku. Wojska zgromadzone przez biskupa Konrada 17 stycznia dokonały wypadu pod Oławę. Po sforsowaniu murów (z pomocą mieszczan), wymordowano husycką załogę. Trupy husytów wrzucano do studni a zamek spalono. Wyludnione w 1437 roku epidemią dżumy, którą poprzedziła klęska głodu. W 1474 roku pod miastem odbyła się zwycięska dla Polaków bitwa z wojskami Macieja Korwina. Połowa miasta spłonęła w wielkim pożarze 1502 roku. Ponowna epidemia dżumy nawiedziła miasto w 1588 roku.

Kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk w czasie wojny trzydziestoletniej. 19 maja 1634 r. podpalona i doszczętnie zniszczona przez wycofujące się oddziały płk. von Rostock, 17 czerwca 1642 roku przez Szwedów Georga Wrangla.

Widok Oławy w 1819 roku

W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oławy, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego.

Od roku 1248 do 1675 roku w księstwie legnicko-brzeskim władanym przez linię Piastów śląskich. Ostatnim jej przedstawicielem był urodzony w Oławie Jerzy IV Wilhelm (ostatni panujący z całej dynastii). Po jej wygaśnięciu w latach 1691–1737 własność żonatego ze szwagierką cesarza Leopolda I Jakuba Sobieskiego, syna króla Polski, Jana III.

Ratusz z XIX w. z zachowaną barokową wieżą

Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła z XIX w.

Po trzech wojnach śląskich, które odbyły się w latach 1742–1763, miasto wraz z większością Śląska znalazło się w granicach Królestwa Prus. Pod rządami Prus na terenach tych rozpoczęto germanizację. Zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej utrzymało się jednak w okolicach Oławy bardzo długo. W 1863 roku Juliusz Roger w swojej książce etnograficznej notującej śląskie pieśni ludowe pt. Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku zanotował polską piosenkę ludową pochodzącą z Oławy . W 1896 roku w niemieckiej książce „Schlesien: eine Landeskunde für das deutsche Volk” wybitny niemiecki geograf Joseph Partsch wyraża zdziwienie, że:

...trudno zrozumieć, jak mogło się zdarzyć, że na zachodniej stronie rzeki Odry, w dystrykcie Oława i w sąsiedztwie części dystryktu Wrocław i Strzelin mogło przetrwać całkowicie zwarte terytorium mówiących po polsku mieszkańców, które zawiera w sobie wiele ważnych dróg i które rozciąga się na wszystkie strony od wielkiego centrum transportowego jakim jest Wrocław...

Od XV wieku podobnie jak w wielu innych miastach Dolnego Śląska silny rozwój sukiennictwa, potem w wiekach XVII–XVIII przeróbki bawełny. Od 1842 roku między Wrocławiem a Oławą istnieje najstarsza w dzisiejszych granicach Polski linia kolejowa, zainicjowana 22 maja. Z podoławskiego lotniska wojskowego Oława-Stanowice 1 września 1939 roku wystartowały hitlerowskie samoloty, które jako pierwsze zaatakowały Polskę. 2 września 1939 jeden polski samolot Karaś z 21 eskadry bombowej zbombardował fabrykę w Oławie, dokonując pierwszego ataku bombowego na terytorium Niemiec w II wojnie światowej.

Zbliżanie się Armii Czerwonej w styczniu 1945 roku spowodowało ucieczkę i ewakuację ludności niemieckiej z terenów Pomorza i Śląska zarządzonej przez władze niemieckie bez przygotowania. Z tego powodu wielu ludzi zginęło – bądź to w wyniku działań frontowych, bądź wskutek silnych mrozów.

29 stycznia 1945 roku na południe od Oławy utworzony został duży przyczółek armii radzieckiej. Jednocześnie został okrążony garnizon niemiecki w Oławie, którego likwidacja trwała do 6 lutego kiedy to oddziały 73 korpusu 52 armii I Frontu Ukraińskiego uderzające z północy oraz 33 korpusu piechoty atakujące z południa zajęły miasto.

W 1946 r. miasto zostało włączone administracyjnie do nowo powstałego województwa wrocławskiego, zaś pozostała na miejscu niemiecka ludność została wysiedlona do Niemiec na mocy porozumienia pomiędzy USA, Wielką Brytanią i ZSRR zawartego w konferencji jałtańskiej. Na ich miejsce zaczęli przybywać Polacy z obszarów, które po konferencji jałtańskiej znalazły się poza nową wschodnią granicą Polski.

W czasach Polski Ludowej rozwinął się przemysł chemiczny, papierniczy i spożywczy, powstały Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego.

Do roku 1992 była siedzibą silnego garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej obsługujących pobliskie lotnisko wojskowe.

Do 1975 r. Oława była siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wrocławskiego. Status odzyskało dzięki reformie administracyjnej z 1998 r. Kolejnymi starostami byli: Stanisław Kałuża, Maria Bożena Polakowska i Marek Szponar. Po wyborach w 2010 r. funkcję tę objął Zdzisław Brezdeń.

Pierwszym burmistrzem po 1989 r. była Janina Stelmaszek. Następnie Rada Miasta wybrała Waldemara Wiązowskiego, także pierwszego w historii miasta posła na Sejm RP (1997–2001). W 2002 roku, gdy wprowadzono wybory powszechne, wygrał je Franciszek Październik. W 2010 został burmistrzem po raz trzeci. W okresie 2007–2015r. Oława miała swojego reprezentanta w Sejmie- Romana Kaczora.

29 maja 2009 roku Oławę odwiedził prezydent Lech Kaczyński – była to pierwsza w historii powojennej Oławy wizyta głowy państwa.

Zabytki

Kościół pw. Matki Boskiej Pocieszenia w Oławie

Kościół pw. św. Rocha, d. cmentarny z XVIII w.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są:

• miasto
• kościół par. pw. Matki Bożej Pocieszenia, pl. Maksymiliana Kolbe, z k. XIII w., XV w., 1587 r., 1881 r.
• kościół ewangelicki, obecnie kościół rzym.-kat. par. pw. św. Piotra i Pawła, pl. Zamkowy, z l. 1833–1835 – XIX w., 1928 r.
• kościół cmentarny, obecnie pomocniczy pw. św. Rocha, ul. św. Rocha, z l. 1602–1604, przebudowany w 1706 r.
• cmentarz żydowski, ul. Cicha, z połowy XIX w.
• Zamek Piastów śląskich – wzniesiony w XIV wieku przez księcia brzeskiego Ludwika I, przebudowany w stylu renesansowym przez Jerzego II.
• mury miejskie, z XIV/XV w.
• zespół koszarowy huzarów, ul. 3 Maja, z końca XIX w.
• zespół koszarowy, ul. Młyńska, z pierwszej ćwierci XIX w., koniec XIX w.: lazaret, maneż, stajnie, koszary, ob. dom mieszkalny
• ratusz, z 1585 r., połowy XVII w., 1823 r. – XIX w.
• budynek dworca kolejowego i wiata peronowa, z 1840 r., 1870 r.
• domy, ul. Brzeska 9, 14 (Rzeźnicza), 29/31, z XVI–XX w.
• zespół poczty, ul. 1 Maja 21, z l. 1885-86: poczta, oficyna, ogrodzenie z bramą i furtą
• zespół folwarczny, z pierwszej ćw. XIX w., ul. Małopolna 4: dwa budynki mieszkalne, budynek gospodarczy
• kamienice w rynku
  • domy, Rynek 11 i 12, 24, 25, 29, 36, z XVII w., XVIII w., XIX w.
• dom w zespole młyna, ul. Sienkiewicza 5, z 1839 r.
• dom, ul. Wrocławska 2, z końca XVIII w.
• dom, ul. Wrocławska 8, z około 1600 r., z początku XIX w.
• dom, pl. Zamkowy 24, z końca XVII w., XVIII w., początku XX w.
• zespół rzeźni miejskiej, ul. Rybacka 30, z 1892 r.: osiem budynków produkcyjnych i magazynowych, dom mieszkalny, ogrodzenie z bramami

inne zabytki:

• kościół św. Józefa z 1877 r. (dawniej kościół ewangelicki, garnizonowy, pw. św. Michała; częściowo spłonął 30 maja 2013 r.)
• pręgierz przed ratuszem
• miejska wieża ciśnień, wybudowana na początku XX w. Z eksploatacji została wyłączona w 1988 r.

Struktura przestrzenna

Wyodrębniono 8 jednostek funkcjonalno-przestrzennych w obrębie miasta:

• Oława Centrum – Stare Miasto (jednostka centralna O)
• Oława Śródmieście (jednostka śródmiejska I)
• Oława Zachód (jednostka mieszkaniowa II)
• Oława Zaodrze (jednostka mieszkaniowa III)
• Oława Przemysłowa (jednostka przemysłowa IV)
• Oława Południe (jednostka południowa V)
• Oława Nowy Otok (jednostka peryferyjna VI)
• Oława Północ (jednostka przyrodnicza VII)

Struktura powierzchni

Według danych z 2011 roku Oława ma obszar 27,36 km², w tym:

• użytki rolne: 57,0%
• teren zabudowany: 27,9%
• wody: 6,1%
• grunty leśne: 5,2%
• nieużytki: 1,9%
• tereny różne: 1,9%

Miasto stanowi 5,2% powierzchni powiatu i 0,1% powierzchni województwa.

Klimat

Średnie miesięczne ciśnienie atmosferyczne waha się od 1014,5 hPa (IV) do 1019,0 hPa (I), największy zanotowany wzrost ciśnienia 24 hPa, największy spadek 28 hPa.

Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,9 m/s. Najmniejsze średnie zachmurzenie osiąga 47% (sierpień), największe 74% (grudzień), średnie roczne 60%.

Średnia roczna temperatura powietrza osiąga +9,0 °C. W przebiegu rocznym najchłodniejszy jest styczeń (–0,7 °C), najcieplejszy lipiec (+18,8 °C). Najwyższą maksymalną temperaturę zanotowano 10 sierpnia 1992 (+37,3 °C), najniższą temperaturę minimalną 14 stycznia 1987 (–28,4 °C).

Absolutna amplituda temperatury powietrza osiągnęła 65,7 °C. W ciągu roku występuje 47 dni gorących, czyli takich, w których maksymalna temperatura przekracza 25 °C, z czego 8 to dni upalne z temperaturą powyżej 30 °C; czasami zdarzają się w Oławie dni bardzo upalne, podczas których maksymalna temperatura przekracza 35 °C. Najdłuższe fale upałów nad miastem wystąpiły:

• 30 VII – 3 VIII 1992 r. (5 dni)
• 6–11 VIII 1992 r. (6 dni)
• 22 VII – 2 VIII 1994 r. (12 dni)
• 18–30 VII 2006 r. (13 dni)
• 27 VII – 1 VIII 2008 r. (6 dni)
• 10–17 VII 2010 r. (8 dni)

Najwięcej dni upalnych (z temperaturą maksymalną powyżej 30 °C) zanotowano w 1994 r. – aż 23 dni, z czego 14 w lipcu 1994. Latem występują bardzo rzadko tzw. tropikalne noce, kiedy temperatura minimalna nie spada poniżej 20 °C. Zdarzają się one na przełomie lipca i sierpnia. Najwyższą minimalną temperaturę w Oławie zanotowano 30 VII 2005 r. i było to 21,1 °C.

Dni mroźnych, z ujemną temperaturą maksymalną (poniżej 0 °C) jest w Oławie tylko 25 rocznie. Średnia roczna suma opadu wynosi 511 mm.

Największe średnie miesięczne sumy opadu 81 mm (VII), najmniejsze 22 mm (II). Notowanych jest średnio 107 dni z opadem w roku (z maksimum w lecie).

Średnia temperatura i opady dla Oławy

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]	14.9	18.9	22.0	30.1	31.9	34.8	36.6	37.3	30.7	26.5	19.2	15.1	37,3
Średnie temperatury w dzień [°C]	2,2	3,5	8,3	14,3	19,8	22,5	24,6	24,5	19,5	14,2	7,5	3,5	13,7
Średnie dobowe temperatury [°C]	-0,7	0,0	3,9	8,8	14,0	16,9	18,8	18,5	14,1	9,4	4,2	0,7	9,0
Średnie temperatury w nocy [°C]	-3,9	-3,3	0,0	3,6	8,2	11,6	13,3	12,9	9,3	5,1	1,0	-2,2	4,6
Rekordy minimalnej temperatury [°C]	-28.4	-25.6	-17.4	-5.4	-1.8	2.4	5.5	4.6	0.8	-6.2	-14.9	-23.0	−28,4
Opady [mm]	24	22	30	33	56	69	82	59	48	29	30	28	511
Średnia liczba dni z opadami	7	7	9	8	11	11	12	10	9	7	8	8	107
Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979-2013

Demografia

Liczba mieszkańców Oławy latach 2004–2023
Źródło: GUS

Dane z 31 grudnia 2013

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	32 240	100	16 673	51,7	15 567	48,3
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	1178		609		569

Piramida wieku mieszkańców Oławy w 2014 roku.

Gospodarka

Ergis S.A.

Po załamaniu gospodarczym na początku lat 1990., gdy upadło wiele miejscowych zakładów, od ich końca sytuacja zaczęła się poprawiać. Powstały nowe przedsiębiorstwa – największym pracodawcą w powiecie jest istniejący od 1998 r. Autoliv Poland, producent systemów bezpieczeństwa do samochodów.

Największe zakłady przemysłowe:

• Zm Silesia SA (dawniej Huta Oława S.A.) – produkcja bieli cynkowej, minii ołowianej i tlenku kadmu
• Essity (dawniej SCA Hygiene Products) – produkcja pieluch dla dzieci i dorosłych
• DS Smith – produkcja opakowań
• Autoliv Poland – produkcja pasów i poduszek bezpieczeństwa do aut
• Centrozłom Wrocław PPZM – oddział przerobu złomu, metali
• The Lorenz Bahlsen Snack-World Sp. z o.o. – produkcja artykułów spożywczych
• Ergis S.A. – produkcja tworzyw sztucznych
• MetalErg – obróbka metali i przetwórstwo tworzyw sztucznych
• Tabex – produkcja części samochodowych
• ZNTK Oława Sp. z o.o. – naprawa taboru kolejowego
• Zakpol – produkcja ościeżnic
• Marco – produkcja wyrobów z plastiku
• Formtech – produkcja wyrobów z plastiku
• Rotex – produkcja wyrobów z plastiku
• Electrolux Poland – produkcja AGD
• Nardi Appliances Poland – produkcja AGD
• Standis Polska Sp. z o.o. – produkcja mebli sklepowych
• Bama Europa Sp. z o.o. – produkcja wyrobów cukierniczych

Transport

Budynek dworca kolejowego w Oławie

Stacja kolejowa Oława – perony

Śluza Oława II zbudowana w ramach Stopnia Wodnego Oława

Infrastruktura drogowa

Przez miasto przebiegają następujące drogi:

• droga krajowa nr 94 (ul. ks. Kutrowskiego, gen. Andersa, 11 Listopada, 1 Maja, Opolska)
• drogi wojewódzkie:
  • nr 396 (ul. Oleśnicka, Chrobrego, 3 Maja, Strzelna, Wiejska, Nowy Otok)
  • nr 455 (niewielkim odcinkiem biegnie fragment granicy miasta)
• drogi powiatowe:
  • nr 1567D (ul. Broniewskiego, Zaciszna)
  • nr 1570D (ul. Lipowa, Siedlecka)
  • nr 1571D (ul. Portowa, Zwierzyniecka, Janowskiego)
  • nr 1572D (ul. Ofiar Katynia, 3 Maja)
  • nr 1574D (ul. Kilińskiego)
  • nr 1575D (ul. Nowy Górnik, Baczyńskiego)
  • nr 1576D (pl. Zamkowy)
  • nr 1577D (ul. 1 Maja (część))
  • nr 1578D (ul. Żołnierza Polskiego)
  • nr 1580D (ul. Rybacka)
  • nr 1581D (ul. Zwierzyniec Duży)
  • nr 1582D (ul. Zielna)
  • nr 1584D (ul. W. Sikorskiego, Różana (część), Spacerowa)

Od 1 stycznia 1974 roku transport publiczny obługiwany jest przez autobusy PKS w Oławie S.A.

Infrastruktura kolejowa

Z zachodu na wschód przechodzi dwutorowa, zelektryfikowana linia kolejowa nr 132. Na terenie miasta znajduje się 1 stacja kolejowa Oława. Na trasie Wrocław – Oława pociągi zaczęły kursować w 1842 roku i jest to najstarsze połączenie kolejowe w obecnych granicach Polski.

Infrastruktura wodna

Położenie nad Odrą sprzyja rozwojowi żeglugi śródlądowej. Powstał Oławski Węzeł Wodny na szlaku żeglownym Odrzańskiej Drogi Wodnej

Infrastruktura lotnicza

W 2012 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko przy ul. K. Baczyńskiego.

Komunikacja miejska

Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe m.in. z Opolem, Wrocławiem, Jelenią Górą, Cieszynem, Prudnikiem, Nysą i Raciborzem.

Edukacja

Szkoły oraz instytucje oświatowe w Oławie.

Szkoły średnie

• Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego,
• Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Oławie,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Zjednoczonej Europy,
• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. J. Szajny-Lewandowskiej.

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. B. Chrobrego,
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jakuba Sobieskiego,
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orląt Lwowskich,
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II,
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu,
• Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. K. Rolow-Miałowskiego,
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Polskich Olimpijczyków
• Zespół Szkół Specjalnych w Oławie

Przedszkola, żłobki

• Żłobek Miejski
• Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 im. gen. K. Rolow-Miałowskiego,
• Przedszkole Miejskie nr 2,
• Przedszkole Miejskie nr 3,
• Przedszkole Miejskie nr 4,
• Przedszkole Niepubliczne Żak,
• Niepubliczny Żłobek Bąbelki,
• Przedszkole i Żłobek Kolorowych Skrzatów,
• Żłobko-Przedszkole Niepubliczne Magdalenka,
• Żłobek Baśniowa Kraina.

Pozostałe

• Zespół Obsługi Szkół i Placówek Oświatowo-Wychowawczych,
• Dolnośląski Zakład Doskonalenia Zawodowego
• Oławskie Centrum Kultury Fizycznej,
• Ośrodek Kultury
• Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna

Sport

Stadion Oławskiego Centrum Kultury Fizycznej

• Moto Jelcz Oława – wielosekcyjny klub sportowy
• MKS Oława – klub piłkarski

Media lokalne

• Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie – tygodnik istniejący do 1990 roku.
• Oława998 – Powiatowy Portal ratowniczy
• Oławski Serwis Informacyjny OSI – OLAWA.INFO – internetowy serwis informacyjny istniejący od 2004 r.
• TuOława.pl – lokalny portal informacyjny
• Portal Informacyjny OLAWA24.PL – nowy wymiar informacji z regionu
• Oławska Telewizja Kablowa – lokalna telewizja
• Regionalny Serwis Ogłoszeniowy OLAWA.COM – darmowe ogłoszenia z różnych branż
• Radio Hit – Oława
• Oławska Telewizja Internetowa OLAWA.TV – relacje video i reportaże z wydarzeń powiatu oławskiego, transmisje na żywo

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół pw. św. Józefa z XIX w. (2009)

Większość mieszkańców Oławy stanowią wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego. Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

• Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna:
  • placówka misyjna w Oławie
• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Matki Boskiej Pocieszenia
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
  • parafia Miłosierdzia Bożego
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej (Nowy Otok)
  • parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła
• Kościół greckokatolicki:
  • parafia Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy (liturgia odprawiana jest w kościele św. Rocha).
• Kościół Zielonoświątkowy:
  • zbór w Oławie, ul. Kamienna 25
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Oława (Sala Królestwa ul. Żeromskiego 15)

Miasto znane w latach 80. XX wieku z nieuznanych przez Kościół katolicki objawień maryjnych Kazimierza Domańskiego.

Pomniki przyrody

• topola kanadyjska (nr 065) w parku miejskim (obwód 400 cm, wysokość 31 m)
• klon srebrzysty (nr 066) w parku miejskim (obwód 378 cm, wysokość 20 m)
• dąb szypułkowy (nr 067) w parku miejskim (obwód 533 cm, wysokość 26 m)
• olsza czarna (nr 068) w parku miejskim (obwód 294 cm, wysokość 27 m)
• dąb szypułkowy (nr 069) w parku miejskim (obwód 479 cm, wysokość 24 m)
• klon srebrzysty (nr 070) w parku miejskim (obwód 306 cm, wysokość 25 m)
• olsza czarna (nr 071) w parku miejskim (obwód 310 cm, wysokość 29 m)
• klon srebrzysty (nr 072) w parku miejskim (obwód 303 cm, wysokość 19 m)
• wierzba krucha (nr 073) w parku miejskim (obwód 490 cm, wysokość 18 m)
• dąb szypułkowy (nr -) w Zwierzyńcu Dużym (obwód 440 cm, wysokość 19 m)

Miasta partnerskie

Oława prowadzi współpracę międzynarodową z:

• Złoczów
• Oberasbach
• Česká Třebová
• Syhot Marmaroski
• Priolo Gargallo

Bibliografia

• Colmar Grünhagen: Codex Diplomaticus Silesiae T.9 Urkunden der Stadt Brieg. Breslau: Josef Max & COMP., 1870.
• Matwijowski K. (red.). 2004. Oława. Zarys monografii miasta. Wyd. DTSK Silesia. ISBN 83-88976-14-1.
• Stanisławska M. i in. 2009. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Oława na lata 2010–2013. IME Consulting, Oława.
• ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866  (niem.).
• Juliusz Roger, Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku, Wrocław: Juliusz Roger, 1863 .
• Marek Plewczyński: Wojny Jagiellonów ze wschodnimi i południowymi sąsiadami Królestwa Polskiego w XV wieku. Wyd. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-166-6.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Urzędu Miejskiego
• Oława, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 444 .
• Olawa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 404 .